Borobudur to największa i najstarsza świątynia buddyjska w Azji południowo-wschodniej oraz miejsce pielgrzymek wyznawców tej religii.
Nazwa świątyni, pochodząca od sanskryckich słów „vihara Buddha uhr”, czyli „buddyjski klasztor na wzgórzu”, nawiązuje do jej położenia – na wzniesieniu w malowniczej dolinie otoczonej bliźniaczymi wulkanami – Sumbing i Sundoro na zachodzie oraz Merbabu i Merapi na wschodzie.
O wczesnej historii świątyni wiadomo bardzo niewiele. Najprawdopodobniej wybudowana została pomiędzy 750 a 842 rokiem przez króla z dynastii Saliendra. Około X-XI wieku Borobudur został opuszczony, na skutek erupcji pobliskich wulkanów oraz przeniesienia ośrodka władzy do wschodniej Jawy. Świątynia, przez wiele stuleci ukryta pod wulkanicznym pyłem i porośnięta bujną dżunglą, ponownie odkryta została w 1814 roku przez Brytyjczyka – Thomasa Stamforda Rafflesa, który jako wielki miłośnik historii i sztuki rozpoczął działania mające na celu wydobycie zabytku spod warstw ziemi, pyłu i porastających go drzew. Największe prace przeprowadzone zostały przez UNESCO oraz indonezyjski rząd w latach 1975-1983. W 1991 roku Borobudur został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.
Świątynia ma piramidalną budowę, widziana z lotu ptaka przypomina wielka, tantryczną mandalę. Borobudur, wzniesiony z olbrzymich bloków szarego andezytu, składa się z trzech części symbolizujących trzy sfery buddyjskiej kosmologii: Kamadhatu (świat pragnień), Rupadhatu (świat form) i Arupadhatu (bezkształtny świat).
Pierwszą sferę stanowi podstawa świątyni – kamienna platforma ozdobiona 160 reliefami obrazującymi prawo karmy (zostały one ukryte pod wierzchnią warstwą, z powodu umocnienia konstrukcji). Drugi poziom tworzy pięć kwadratowych tarasów, których ściany i balustrady ozdobione są 504 posagami Buddy oraz płaskorzeźbami przedstawiającymi m.in. sceny z życia Buddy oraz dżataki, czyli wcześniejsze wcielenia Buddy zanim jeszcze przyszedł na świat jako książę Siddhartha. Nad nimi znajduje się trzecia strefa – Arupadhatu, mieszcząca trzy okrągłe tarasy z 72 ażurowymi dagobami, z których każda skrywa posag Buddy. Całość zaś wieńczy wielka kamienna stupa symbolizująca „pustkę” bądź Oświecenie. Pielgrzymi, odwiedzający świątynię, powinni obejść ją dookoła, zaczynając od dołu w stronę ruchu wskazówek zegara, kontemplując po drodze wyżej wspomniane reliefy. Cała trasa wynosi około 6 km.
Adres: ul. Badrawati, Borobudur, Magelang, ok. 42 km od Yogyakarty
Telefon : +62 293 788 266
Internet: http://www.borobudurpark.co.id/temple/borobudurTemple
Cena: 20 USD (bilet normalny), 10 USD (bilet ulgowy)
Czynne: codziennie, 6:00 – 17:00
Dojazd: Najlepiej jest wykupić wycieczkę do Borobudur w lokalnym biurze podroży, (ok. 6 godz., koszt ok. 70 tys. IDR). Najbardziej opłaca się wybrać pakiet zwiedzania Borobudur i Prambanan (ok. 9 godz., koszt 100 tys. IDR). Alternatywnie można tez wynająć samochód z kierowcą lub taksówkę.